فرهنگ نامه
عبارت | شرح |
---|---|
عاشورا | عاشورا حضور مجدّد آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و موسی و عیسی و محمد و علی و حسن و فاطمه علیهم السلام است در قلّۀ فریادگری و هدایت.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 8) |
عاشورا | عاشورا با آنکه یک نیم روز بیشتر نیست ولی در تماشاگه نیم روز خود، تابلوی شگفتانگیز و اعجابآوری را در عرصۀ حیات درازنای بشری عرضه کرده است که هر گوشۀ آن نگارخانۀ عظیمی از زیباییها و خوبیها در مصاف با بدیها و زشتیها، عظمت و شهامت و غیرت و اعتقاد در برابر دونی و ترس و بیتفاوتی و بیاعتقادی است.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9) |
عاشورا | عاشورا از آن نیم روز تا به ابدیت گسترده است و اگر گوشها و چشمها باز باشد، میشنود که نوای نی، نینوا میخواند و ساز دل به شور حسینی میطپد و دستگاه همایونی او در پردۀ عشّاق، پاکدلان را میخواند: «هر که دارد هوس کرب و بلا بسم الله» یعنی به «یا لیتنی» گویان، بگویید بساط عاشورا جمع نشده است و کربلا در هر روز تاریخ مکرر است و حسین به نیزه خویش تکیه داده و فریاد «هل من ناصر ینصرنی» بر زبان دارد.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9) |
عاشورا -علت اردتمندی به آن | اگر جوامع مختلفی را میبینیم که فارغ از مذهب و مسلک به قیام امام حسین علیهالسلام عشق میورزند و یا ارادتمند اویند و یا در مقام تجلیل از وی و یارانش برمیآیند بدین علت است که هر کدام از آنها آرمانها و ایدهآلها و یا حداقل بخشی از آنها را در حرکت و هدف متبلور و مجسم میبینند. |
عاشورا و نهضت کربلا | عاشورا و نهضت کربلا، حرکتی خونین و تکاندهنده است که همواره کاخهای ستم را لرزانده و جانها را بیدار ساخته است و ارزشهای فراموش شده را از نو زنده کرده است و عاشورا هنگامۀ بپاخیزی برای تجمع همۀ انبیاء الهی در طول تاریخ به منظور پیوند توحید و عدل است.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9) |
عاشورا-شعارها | شعارهای حماسی و عاشورایی حسین بن علی علیهمالسلام که در لابلای صفحات تاریخ طنین انداز است یک استراتژی پایدار برای حرکتهای اصلاح طلبانه است. آنجا که با فریاد رسا می فرماید:"انی لا اری الموت الا سعاده والحیاه مع الظالمین الا برماً-من مرگ را جز سعادت نمی بینم در حالی که زیستن با ستمگران جز ننگ و عار چیز بیشتری نیست." و آنکاه که خود را در بین دو انتخاب می بیند و می فرماید: "ان الدعی بن الدعی قد رکزنی بین اثنتین ،بین السله و الذله، هیهات منا الذله" شعار ذلت گریزی و آزادگی را به بلندای تاریخ به فریاد می ایستد. (اصلاحات در فرهنگ عاشورا ص١٦٩) |
عاشورا-شعارها | شعارها و رجزهای یاران حسین(ع) نمایانگر هدف عالی آنهاست و میزان عشق و علاقۀ آنها را نسبت به امام و راه مقدسش نشان میدهد. هدفی که در راه آن حاضرند نه یکبار بلکه دهها بار کشته شوند.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 30) |
عالم متهتک/خطر | "خطر و آسیب دوستان جاهل کمتر از خطر و آسیب دشمن نیست و فریاد از دوستان جاهل ظاهر الصلاحی که همچون عالمان متهتّک کمر ایمان را می شکنند." |
عبادت | عبادت و بندگی که امر فطری و درونی انسان است، هرگز ضمیر و سرشت انسان از آن احساس بینیازی نکرده و نخواهد کرد، بنابراین در تمام لحظات زندگی، انسان نیازمند تکیه گاهی مستحکم و پیوندی عمیق با قدرتی لایزال است که در میان امواج زندگی در تکانههای شدید بتواند به او تکیه زند و خود را از گرداب برهاند. نماز، چنین حکمی را دارد و به همین خاطر از آن در تعابیر دینی به «عماد و عمود» یاد شده است، همچنانکه قرآن به استعانت از نماز در سختیها اشاره میکند.(یادداشتها بر داشتها صفحه 223) |
عرفان سرخ | عرفان حسینی که شمّهای از آن در نیایش عَرفه متبلور است، شهامت و شجاعتی را در عاشورا خلق میکند که شور و غوغای آن تا به قیامت جان و جهان را سرگشتۀ خود میسازد. همان روح نستوه عرفانی که ظلم را برنمیتابد و بر انحراف و ستم میخروشد و خط سرخ شهادت را چون قلاده بر گردن دخترکان جوان، زینتبخش حیات انسان مؤمن میکند.(یادداشتها بر داشتها صفحه 74) |
عید | عید به معنای روز بازگشت و روز شادمانی است، باز گشت به دوره ی پاکی و شادمانی از خجستگی این روز که خداوند در آن چهره ی قبول به بنده ی خویش دارد. دوام این خجستگی و شادمانی تا هنگامی است که انسان صفحه ی دل خود را به خطا و معصیت نیالاید و تن پوش تقوا را از تن نیفکند. امام علی علیه السلام می فرمایند:" کل یوم لا یعصی الله فیه فهو یوم عید، هر روزی که در آن نافرمانی خدا نشود. آن روز روز عید است."(ردپای اندیشه ص٢٥١) |
عید فطر | عید فطر روز بازگشت به فطرت پاک انسانی، روز جایزه گرفتن روزه داران رمضان است که امیدوارند بازاد و توشۀ برگرفته از ماه صیام و قیام تا به سال آینده بتوانند کوله بار مسئولیت را به دوش برکشند.(یادداشتها برداشتها صفحه 29) |