فرهنگ نامه

آ | ا | ب | ت | ث | ج | ح | خ | د | ر | ز | س | ش | ص | ع | غ | ف | ق | م | ن | و | پ | ک
عبارتsort descending شرح
تاریخ
تاریخ مدرسۀ بس بزرگی است، مدرسه‌ای ناطق و گویا، گوش شنوا می‌خواهد و چشم عبرت بین، تا در لوح بنگاشتۀ آن ماجراها بخواند و در داستان گویای آن حادثه‌ها را بشنود.
تاریخ سنت‌های متداوم در زندگی بشری است؛ با آنکه در زمان‌های مختلف این سنن پدید می‌آیند ولی به دلیل قانون‌مند بودن قابل تکرارند و به همین خاطر قابل عبرت اندوختن، پیش بینی کردن و تصمیم گرفتن دربارۀ حوادث و چگونگی جریان آن.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 7)
تربیت

تربیت انسان سازی و به ثمر رساندن فرد است برای ساختن و بارور کردن جامعه و سیاست، ساختن جامعه به منظور رشد و شکوفایی توانایی ها و استعدادهای افراد و این دو، تربیت و سیاست، دو واقعیت همدوش هم است و موضوعات دیگر از این دو امر نشأت می گیرند و در متن و ذیل آنها جای دارند. (یادداشتها بر داشتها ص١٦٨)

تربیت حماسی

غفلت از دمیده شدن روح حماسه، شور و اشتیاق برای دستیابی به اهداف بلند و آرمانهای متعالی، نسل آینده را کم اراده و دلخوش به لذایذ زودرس دنیوی می کند و آنها را از اندیشیدن و بالیدن در افق ارزشهای دینی و ملی باز می دارد(مصاحبه١٤مهر٩٤)

تزکیه

تزکیه نفوس پیراستن رذایل از وجود انسان و آراستن او به گوهر کمال انسانی و به تعبیری به فعلیت رساندن قوای درونی و فطری انسان و تعدیل غرایز او برای تحقق حیات معقول و طیبه است.(یادداشتها بر داشتها صفحه 17)

تعلیم کتاب و حکمت

آنگاه كه جام جان انسان، پاك از آلودگی و غبار و زنگار شد محل ریزش و فیضان كتاب و حكمت حق می‌گردد. كتاب و حكمت ماندگاری فرهنگ پاكی نشأت گرفته از آیات جلال و جمال حق را در چهرة تمدن جدید اسلامی، نشانگر است. دورة استقرار فرهنگ كه به زایش و توسعة ارزش‌ها می‌انجامد و جان آدم‌ها را بارور از طهارت و زلال رحمت الهی می‌گرداند نویدی بر اضمحلال تمدن جاهلی است كه خداوند از آن به‌عنوان ضلال مبین یاد كرده است.(یادداشتها بر، داشتها صفحه 18)

تلاوت آیات

نشان دادن جایگاه انسان در مجموعۀ هستی و توجه دادن او به استعدادها و توانایی‌های خود و امکاناتی که خداوند در نظام احسن خلقت در اختیار او قرار داده است.(یادداشتها بر، داشتها صفحه 17)

تلاوت قرآن

پسندیده آن است که به همراه ترتیل، تفسیر را و به هنگام قرائت ، تدبر را از یاد نبریم و برای أقامه ی نماز از پیش نیاز تمسک به کتاب الله مدد جوئیم که فرمود:" والذین یمسکون بالکتاب و أقاموا الصلوة انا لا نضیع اجر المصلحین /و آنان که به کتاب آسمانی چنگ می زنند و نماز بر پا می دارند، ما پاداش نکو کاران را تباه نمی گردانیم-أعراف ١٧٠" .اگر راه إصلاح نفس با روزه و نماز هموار است راه اصلاح جامعه را نیز با به صحنه کشیدن قرآن هموار سازیم.(یادداشتها برداشتها صفحه ١٠)

تمدن -ویژگی تمدنها

ظهور و بالندگی تمدن های بشری در بستر فرهنگ صورت می گیرد.البته هر مدنیتی با فرهنگی که در بستر آن رشد و شکوفایی می یابد ارتباط تام وتمام دارد.تمدن مادی بر سازه های فرهنگ مادی قوام می یابد،همچنانکه تمدن متعالی از فرهنگ پیشرو و معنوی تغذیه می کند.تمدنها صورت استقرار یافته ی فرهنگها هستند که در رفتار و روابط فردی،اجتماعی،خانوادگی و تعامل با طبیعت و محیط زیست متجلی شده و بر اثرالتزام و تکرار نهادینه می گردند.
تمدنها نیز همانند صاحبان آن دارای حیات و ممات هستند.متولد می شوند،بارور و بالنده می گردند و اگر عناصر زنده ی آن تجدید نشوند رو به انقراض گذاشته و می میرند.(یادداشتها و بر داشتها ص٦٧)

تهجّد

تهجّد شبانه، یادآوری نام خداوند و بریدن از دیگران و پیوستن به او است؛ و در این پیوستن خداوند یگانه، آن پروردگار مشرق و مغرب وکیل و حامی ذاکر شبانگاهی خویش است.(یادداشتها بر، داشتها صفحه 224)

توسعه/الگوی توسعه ی غربی

تفکیک تئوری توسعه از اصل ارزشها، نتیجه ی ناگزیرش کم عنایاتی به الگوهای ارزشیابی و اسلامی و دینی و ملی است.
ما در جریان روی کردن به توسعه که هنوز در آن مرحله رهسپاریم ، مصادق و مثالهایمان در بهره وری، صنعت، تکنولوژی، کشاورزی، شهرسازی، توسعه ی سیاسی حتى فرهنگی اگر نگویم همه، از غیر بوده، عمدتاً از غیر بوده و الگوی بیگانه در برابر ما بوده است.
این نوع الگوهای نظری -عملی، الگوهای شخصیتی و شخصی خود را نیز تحمیل می کند.و علیرغم تذکرها و هشدار های مقام معظم رهبری، هنوز به الگوهای خمودی و ملی ومذهبی خودمان توجه جدی نکرده ایم و ذهنمان کمتر به سراغ آنها رفته است. (رد پای اندیشه ص٥٨)