فرهنگ نامه

آ | ا | ب | ت | ث | ج | ح | خ | د | ر | ز | س | ش | ص | ع | غ | ف | ق | م | ن | و | پ | ک
عبارتsort descending شرح
عاشورا
عاشورا حضور مجدّد آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و موسی و عیسی و محمد و علی و حسن و فاطمه علیهم السلام است در قلّۀ فریادگری و هدایت.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 8)
عاشورا

عاشورا با آن‌که یک نیم روز بیشتر نیست ولی در تماشاگه نیم روز خود، تابلوی شگفت‌انگیز و اعجاب‌آوری را در عرصۀ حیات درازنای بشری عرضه کرده است که هر گوشۀ آن نگارخانۀ عظیمی از زیبایی‌ها و خوبی‌ها در مصاف با بدی‌ها و زشتی‌ها، عظمت و شهامت و غیرت و اعتقاد در برابر دونی و ترس و بی‌تفاوتی و بی‌اعتقادی است.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9)

عاشورا

عاشورا از آن نیم روز تا به ابدیت گسترده است و اگر گوش‌ها و چشم‌ها باز باشد، می‌شنود که نوای نی، نینوا می‌خواند و ساز دل به شور حسینی می‌طپد و دستگاه همایونی او در پردۀ عشّاق، پاکدلان را می‌خواند: «هر که دارد هوس کرب و بلا بسم الله» یعنی به «یا لیتنی» گویان، بگویید بساط عاشورا جمع نشده است و کربلا در هر روز تاریخ مکرر است و حسین به نیزه خویش تکیه داده و فریاد «هل من ناصر ینصرنی» بر زبان دارد.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9)

عاشورا -علت اردتمندی به آن

اگر جوامع مختلفی را می‌بینیم که فارغ از مذهب و مسلک به قیام امام حسین علیه‌السلام عشق می‌ورزند و یا ارادتمند اویند و یا در مقام تجلیل از وی و یارانش برمی‌آیند بدین علت است که هر کدام از آنها آرمانها و ایده‌آلها و یا حداقل بخشی از آنها را در حرکت و هدف متبلور و مجسم می‌بینند.
حُریّت و آزادیخواهی، ظلم ستیزی و عدالت‌طلبی از عناصر برجسته و زرین این حرکت الهی است که آکنده از مجموعه خصلتهای پسندیده و حمیده است و بالطبع هر کس که اندکی از فطریات پاک و اصیل را داشته باشد، سر تعظیم و خضوع و تکریم و خشوع در برابر آن فرود خواهد آورد.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 19)

عاشورا و نهضت کربلا
عاشورا و نهضت کربلا، حرکتی خونین و تکان‌دهنده است که همواره کاخهای ستم را لرزانده و جانها را بیدار ساخته است و ارزشهای فراموش شده را از نو زنده کرده است و عاشورا هنگامۀ بپاخیزی برای تجمع همۀ انبیاء الهی در طول تاریخ به منظور پیوند توحید و عدل است.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 9)
عاشورا-شعارها

شعارهای حماسی و عاشورایی حسین بن علی علیهمالسلام که در لابلای صفحات تاریخ طنین انداز است یک استراتژی پایدار برای حرکتهای اصلاح طلبانه است. آنجا که با فریاد رسا می فرماید:"انی لا اری الموت الا سعاده والحیاه مع الظالمین الا برماً-من مرگ را جز سعادت نمی بینم در حالی که زیستن با ستمگران جز ننگ و عار چیز بیشتری نیست." و آنکاه که خود را در بین دو انتخاب می بیند و می فرماید: "ان الدعی بن الدعی قد رکزنی بین اثنتین ،بین السله و الذله، هیهات منا الذله" شعار ذلت گریزی و آزادگی را به بلندای تاریخ به فریاد می ایستد. (اصلاحات در فرهنگ عاشورا ص١٦٩)

عاشورا-شعارها

شعارها و رجزهای یاران حسین(ع) نمایانگر هدف عالی آنهاست و میزان عشق و علاقۀ آنها را نسبت به امام و راه مقدسش نشان می‌دهد. هدفی که در راه آن حاضرند نه یکبار بلکه دهها بار کشته شوند.(عاشورا در آیینۀ تاریخ و ادب صفحه 30)

عالم متهتک/خطر

"خطر و آسیب دوستان جاهل کمتر از خطر و آسیب دشمن نیست و فریاد از دوستان جاهل ظاهر الصلاحی که همچون عالمان متهتّک کمر ایمان را می شکنند."

عبادت

عبادت و بندگی که امر فطری و درونی انسان است، هرگز ضمیر و سرشت انسان از آن احساس بی‌نیازی نکرده و نخواهد کرد، بنابراین در تمام لحظات زندگی، انسان نیازمند تکیه گاهی مستحکم و پیوندی عمیق با قدرتی لایزال است که در میان امواج زندگی در تکانه‌های شدید بتواند به او تکیه زند و خود را از گرداب برهاند. نماز، چنین حکمی را دارد و به همین خاطر از آن در تعابیر دینی به «عماد و عمود» یاد شده است، همچنانکه قرآن به استعانت از نماز در سختی‌ها اشاره می‌کند.(یادداشتها بر داشتها صفحه 223)

عرفان سرخ

عرفان حسینی که شمّه‌ای از آن در نیایش عَرفه متبلور است، شهامت و شجاعتی را در عاشورا خلق می‌کند که شور و غوغای آن تا به قیامت جان و جهان را سرگشتۀ خود می‌سازد. همان روح نستوه عرفانی که ظلم را برنمی‌تابد و بر انحراف و ستم می‌خروشد و خط سرخ شهادت را چون قلاده بر گردن دخترکان جوان، زینت‌بخش حیات انسان مؤمن می‌کند.(یادداشتها بر داشتها صفحه 74)

عید

عید به معنای روز بازگشت و روز شادمانی است، باز گشت به دوره ی پاکی و شادمانی از خجستگی این روز که خداوند در آن چهره ی قبول به بنده ی خویش دارد. دوام این خجستگی و شادمانی تا هنگامی است که انسان صفحه ی دل خود را به خطا و معصیت نیالاید و تن پوش تقوا را از تن نیفکند. امام علی علیه السلام می فرمایند:" کل یوم لا یعصی الله فیه فهو یوم عید، هر روزی که در آن نافرمانی خدا نشود. آن روز روز عید است."(ردپای اندیشه ص٢٥١)

عید فطر

عید فطر روز بازگشت به فطرت پاک انسانی، روز جایزه گرفتن روزه داران رمضان ‌است که ‌امیدوارند ‌بازاد و توشۀ برگرفته ‌از ماه‌ صیام‌ و قیام تا به سال آینده بتوانند کوله بار مسئولیت را به دوش برکشند.(یادداشتها برداشتها صفحه 29)