تدابیر آموزش‌وپرورش برای اقناع فکری و درونی‌سازی حجاب میان دانش‌آموزان

حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان در آستانه 21 تیر روز حجاب و عفاف در نشستی پیرامون این موضوع اظهار داشت:‌ دین برای زندگی انسان‌هاست و آنچه که از ارزش‌های دینی مطرح می‌شود برای داشتن یک زندگی خوب است. در حقیقت زندگی شایسته و بایسته همان حیات طیبه است و اگر حیات طیبه شد هر آنچه در وجود انسان نهفته است،‌ بارور می‌شود.

** حیا زاده عقل و جزئی از عصمت است

وی افزود:‌ دین را نباید تکه تکه کرد بلکه دین یک مجموعه است. اعتقادات،‌ ارزش‌ها و فقه دین را نباید از هم جدا کرد. در ارزش‌ها باید به باروریت عقلانی انسان توجه کنیم اگر در مجموعه نظام ارزشی عقل را ارزشمند کنیم به دنبال عقل حتما حیا حاصل می‌‌شود. آنچه که مهم است این است که حیا در وجود انسان تبلور پیدا کند آن هم حیایی که انسان را از آسیب‌ها حفظ می‌کند در حقیقت حیا جزئی از عصمت است.

حجت الاسلام محمدیان اضافه کرد: امروز این حیا به نوعی از بین رفته است، زیرا عقلانیت نسبت به آن از بین رفته است؛ به نوعی امروزه قبح برخی موارد ریخته شده است و اگر بخواهیم این را به جای خودش بازگردانیم عقل باید یک بازآموزی داشته باشد.

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه حیا از عقلانیت ولادت می‌یابد، گفت:‌ همراه با حیا عفت ظاهر می‌شود که در اصطلاح می‌گوییم حیا و عفت دوقلوی هم هستند.

** ملاک حجاب چیست؟

حجت الاسلام محمدیان در پاسخ به این پرسش "عفاف را در ظاهر به چه صورت می‌توان مشاهده کرد؟‌" افزود:‌عفاف در زنان و مردان منجر به نوعی از پوشش می‌شود که در عرف و دین ما نیز برای عفاف نوعی پوشش تعریف کرده‌اند. آن چه که ملاک حجاب است این است که حیای انسان در برابر جنس موافق و مخالف مخدوش نشود و عفتی که زاییده حیاست، از بین نرود.

وی بیان کرد: حجاب برای افراد ایجاد محدودیت نمی‌کند بلکه برای افراد مصونیت را به همراه دارد به گونه‌ای که حجاب برای افرادی که می‌خواهند به آن دستبرد بزنند ایجاد محدودیت می‌کند.

** فردی که حیا را زیرپا می‌گذارد به فطرت خود پشت پا زده است

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه طبق دستورات اسلامی حیا در زن باید بیشتر از مرد باشد، ادامه داد: با حیا بودن به لحاظ فطری در زن بیشتر است و فردی که حیا را زیر پا گذاشته در حقیقت به فطرت خود پشت پا می‌زند.

** حیا و عفاف را از مسیر عقلانیت می‌توان درونی کرد

حجت الاسلام محمدیان در رابطه با توسعه حجاب و عفاف عنوان کرد:‌ ابتدا باید امور ارزشی را از قالب حس به منزلگاه عقل بکشانیم و در افراد باید عقلانیت را جهت دهیم تا عقل را پشتوانه حیا کنند، حیای عقلانی باعث می‌شود تا رفتار عفیفانه شود، وقتی حیا از مسیر عقلانیت بروز پیدا کرد درونی نیز می‌شود.

وی افزود: حجاب منحصر به یک فرم خاص از لباس نیست بلکه لباس‌های محلی و سنتی که به طور کامل پوشیده هستند حجاب تلقی می‌شوند. اما اصل حجاب ثابت است و آن این است که زن و مرد باید خود را از نگاه بیگانه حفظ کنند.

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش با اشار به این نکته که در اسلام تفکر موضوعی محوری و جدی است، گفت:‌باید حجاب و عفاف را با استفاده از عقلانیت درونی کنیم به گونه‌ای که حجاب برای دانش‌آموز یک مقوله تربیتی قابل سوال باشد که معلم باید به آنها پاسخ بگوید.

** ضرورت‌های طراحی لباس فرم برای دانش آموزان و معلمان

حجت الاسلام محمدیان در پاسخ به این پرسش " آیا آموزش و پرورش به دنبال نظام مند کردن پوشش دانش‌آموزان نیست تا از این طریق بتوان تا حدودی مقوله حجاب را در میان جامعه دانش‌آموزی عملیاتی کرد؟" اظهار داشت: همانطور که در بیمارستان‌ها پزشک را با لباس فرم سفید و پرستار را با لباس فرم سورمه‌ای می‌شناسند در جامعه نیز باید بتوان دانش‌آموزان را از طریق لباس فرم آنها شناسایی کرد.

وی افزود: طراحی لباس فرم دانش آموزی مزایا و معایبی نیز دارد یکی از معایب آن این است که ممکن است برخی از افراد بگویند مگر مدرسه پادگان است که همه به یک فرم لباس بپوشند. بنده ضرورت لباس فرم در آموزش و پرورش را قبول دارم اما نه لباس فرم واحد.

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: لباس فرم باید توسط دانش‌آموز و معلم انتخاب شود یعنی به جای اجبار کردن آنها به استفاده از یک لباس فرم خاص، برای طراحی این لباس از دانش‌آموزان و معلمان نیز مشورت بگیریم به عنوان مثال بدانیم در مقطع ابتدایی چه رنگ و چه نوع از مدل لباس فرم مورد پسند دانش‌آموزان است.

حجت الاسلام محمدیان بیان کرد: نکته دیگری که در طراحی لباس فرم باید به آن توجه داشته باشیم رشد جسمانی دانش آموز است یعنی متناسب با بلوغ جسمی، لباس متناسب را برای وی طراحی کنیم. معتقدم این موارد نیاز به یک مطالعه کامل دارد تا بتوان لباس فرمی را طراحی کرد که در آن روح عصمت و حیا در آن وجود داشته باشد.

** حجاب، حیا و عفاف در کتب درسی

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه "آیا در کتب درسی مطالبی با عنوان عفاف و حجاب درج شده است؟"، عنوان کرد: مباحث حجاب و عفاف به صورت مستقیم و غیرمستقیم در کتب درسی ذکر شده است به عنوان مثال در درس هدیه‌های آسمانی پایه ششم به صورت مستقیم به بحث حجاب و پوشش در مقابل نامحرم با استفاده از تصویرسازی پرداخته‌ایم.در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم در بحث پوشش به معرفی چادر و سیر تحول پوشش در تاریخ ایران پرداخته ایم.

** جایگاه حجاب، عفاف و حیا از دید سند تحول بنیادین

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش درخصوص اشاره سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب در مدارس عنوان کرد: یکی از روش‌های دستیابی به این هدف بازنگری در برنامه‌های آموزشی و روش دیگر اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب نیروی انسانی شایسته و متعهد است که خود به حجاب و عفاف پایبند هستند.

** برای درونی شدن حجاب ارزش‌های خانواده و مدرسه باید همسو باشند

حجت الاسلام محمدیان افزود: در سند تحول بنیادین به جلب مشارکت خانواده‌ها در اشاعه فرهنگ حجاب و عفاف اشاره شده است در حقیقت برای درونی شدن مقوله حجاب و عفاف در میان دانش‌آموزان، فعالیت های فرهنگی و تربیتی مدرسه و خانواده باید همسو باشد یعنی ارزش‌های مورد تاکید مدرسه را خانواده انکار نکند.

وی تصریح کرد: هم‌اکنون برخی از ستاره‌های سینما و تلویزیون که نقش الگو را نیز برای نوجوانان ایفا می‌کنند در فیلم‌های تلویزیونی با حجاب برتر یعنی چادر ظاهر می‌شوند اما وقتی تصاویر آنها را در زندگی واقعی مشاهده می‌کنیم حجاب مناسبی ندارند این موارد بر روی شخصیت نوجوانان اثر گذاشته و نوجوان می آموزد که می‌تواند دو نوع شخصیت داشته باشد یعنی در مواقع ضروری چادری باشد و در سایر مواقع بدون چادر.

معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر برنامه ریزی به منظور اقناع فکری برای پذیرش قلبی و درونی حیا، حجاب و عفاف تاکید دارد؛ می‌پذیرم که در هیچ یک از مواردی که سند ذکر کرده است به حد مطلوب نرسیده‌ایم در حقیقت باید تلاش کنیم تا کانال‌های ورود آسیب‌ها به مدارس را شناسایی کنیم و میان پیام‌های تربیتی مدرسه و خانواده تعارض وجود نداشته باشد چرا که این تعارض‌ها منجر به ایجاد شخصیت دوگانه در دانش‌آموز می‌شود.

** طراحی دوره‌های آموزش خانواده برای دستیابی به اهداف تربیتی مشترک میان خانواده و مدرسه

وی در خصوص پرسشی مبنی بر اینکه "آیا در موضوع عفاف و حجاب آموزش‌های خانواده نیز مد نظر قرار گرفته است؟"، گقت: خانه و مدرسه در صورت داشتن اهداف تربیتی مشترک می‌توانند نسل متعالی را تربیت کنند اما شرط آن این است که اهداف تربیتی مدرسه و خانواده با یکدیگر تضاد نداشته باشد و برای اینکه بتوانیم آنها را با یکدیگر همسو کنیم نیاز به دوره‌های آموزشی برای خانواده‌ها داریم. در همین راستا از چند سال گذشته دوره‌های آموزش خانواده طراحی شده است و شامل آموزش خانواده‌های جوان که فرزند دبستانی دارند، آموزش خانواده‌هایی که فرزند نوجوان و جوان دارند، می‌شود.

حجت الاسلام محمدیان افزود:‌ دوره‌های آموزش خانواده باید تربیت مدار شود یعنی در جهت همسو کردن اهداف تربیتی مدرسه و خانواده و رشد و بالندگی دانش‌آموزان تلاش کنند که یکی از این موارد تربیت اعتقادی دانش آموزان است.

حجت الاسلام محمدیان با اشاره به اینکه مدرسه و خانواده باید با همراهی یکدیگر به درونی شدن حجاب و عفاف در دانش آموز کمک کنند، گفت:‌ هم اکنون در مقوله حجاب و عفاف، دانش‌آموزان به لحاظ عقلی اقناع نمی‌شوند و به لحاظ تبلیغی و ترویجی نیز پشتیبانی نمی‌شوند. هم اکنون عریان بودن در جهان به یک صنعت تبدیل شده است که کارکردن در برابر آن سخت و دشوار است اما نشدنی نیست. برای پذیرش قلبی حجاب و عفاف نیاز به همراهی مدرسه، رسانه و خانواده داریم تا از مسیر عقلانیت دانش‌آموزان را به سمت درونی شدن حجاب و عفاف رهنمون شویم.