مخدوش شدن سنت علمی ایرانیان در عصر سیطره مدرک‌گرایی

به گزارش خبرنگار ایسنا، منطقه سمنان، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر بهرام محمدیان در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر آموزش و پرورش سمنان اظهار کرد: باید امر پژوهش را در فرهنگ امروز کشور از یک کالای تزیئنی به یک محصول عملیاتی و کاربردی تبدیل کنیم وگرنه از خاک خوردن پژوهش‌های انجام شده در قفسه کتابخانه‌ها چیزی زیادی نصیب جامعه نمی‌شود.

وی با اذعان به اینکه امور کشور و خصوصا مسائل مرتبط با نظام تعلیم و تربیت بدون کار پژوهشی سامان نمی‌یابد افزود: هزینه کردن برای پژوهش و تحقیق نه هزینه که سرمایه‌گذاری برای کشور و تضمین کیفیت و صیانت از اثربخشی اقدامات و کارکردها است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارتخانه آموزش و پرورش، با بیان اینکه وزارت آموزش و پرورش در حوزه پژوهش دو ماموریت عمده را دنبال می‌کند تصریح کرد: ماموریت نخست تلاش برای پاسخ‌گویی مناسب به نیازهای جاری و فعالیت‌های ذاتی بزرگترین وزارتخانه دولت است چرا که اساسا مجموعه کارهای دستگاه تعلیم و تربیت می‌بایست بیش از پیش مبتنی بر امر تحقیق و پژوهش باشد.

وی ادامه داد: ماموریت و هدف اساسی دیگر آموزش و پرورش از فعالیت‌های پژوهشی تلاش در جهت نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش در بین دانش‌آموزان است و این ماموریت، هدف بزرگتر و اساسی‌تری است چرا که اگر این مهم تحقق بیابد مشکلات ما در نسل‌های آتی بسیار کمتر خواهد بود.

معاون وزیر آموزش و پرورش به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: بر پایه این سند مهم باید هر فعالیتی در آموزش و پرورش از پیوستار پژوهشی برخوردار باشد.

محمدیان اضافه کرد: همه تلاش ما در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارتخانه بر این بوده و هست که تدوین هر سناریو و برنامه عملیاتی برای آینده آموزش و پرورش و دستگاه عریض و طویل تعلیم و تربیت مبتنی بر پژوهش‌های آینده‌نگارانه است.

این استاد حوزه و دانشگاه با اذعان به اینکه فضای تعلیم و تربیت یک فضای سیال است نه جامد و محدود به دشوارای امور تحقیقاتی مرتبط با تعلیم و تربیت در قیاس با پژوهش‌ها در بخش‌های صنعتی، اقتصادی و...پرداخت و خاطرنشان کرد: مخاطب و موضوع ما در پژوهش‌های مبتنی بر تعلیم و تربیت، "انسان" است و انسان موجودی سیال و در حال "شدن" و البته برخوردار از "اختیار" است در حالی که به‌طور مثال در حوزه صنعت ما با مصنوعات دست انسان روبرو هستیم و و محقق از ابعاد و ویژگی‌ها و قواعد موضوع پژوهش شناخت محسوس دارد.

وقتی همه در همه چیز اظهارنظر می‌کنیم !

معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارتخانه آموزش و پرورش با بیان اینکه پژوهش بعد از مطالعه موضوع همواره بهترین شیوه را پیشنهاد می‌دهد تصریح کرد: از همین رو امر پژوهش نه‌تنها یک راه برای درمان، که یک امر کاربردی برای پیشگیری و علاوه بر آن پیش‌ران و پیش‌رونده بودن است.

وی با بیان اینکه توجه به پژوهش در جمهوری اسلامی خوب و مناسب به نظر می‌رسد گفت: علی‌رغم این نگاه مثبت به امر پژوهش متاسفانه هنوز در این بخش با مشکل روبرو هستیم و لذا باید امر پژوهش در فرهنگ ما از یک کالای تزیئنی به یک محصول کاربردی و عملیاتی تبدیل شود.

دکتر محمدیان بر لزوم به‌کار گیری نتایج پژوهش‌ها تاکید کرد و افزود: در برخی بخش‌ها پژوهش‌های زیادی شده اما در قفسه کتابخانه‌ها و ادارات مانده و نتایج آنها در امور مختلف به کار گرفته نشده است.

وی با اذعان به اینکه باید فرهنگ پژوهش و بهره‌گیری از نتایج پژوهش‌ها در کشور نهادینه شود اضافه کرد: باید به جایگاهی برسیم که کسی بدون شناخت و تحقیق اظهارنظر نکند.

معاون وزیر با بیان اینکه ما پیش از سیطره مدرک گرایی فعلی این سنت حسنه را در فرهنگ اسلامی و ایرانی داشتیم گفت: تا پیش از این گوش چندانی برای شنیدن اظهارنظرهای بی‌شناخت در فرهنگ ما نبود اما امروز افراد در همه موضوعات اظهارنظر می‌کنند و اصولا برخی‌ها حرف می‌زنند که حرف زده باشند و این در حالی است که در سنت علمی ما تنها کسانی حرف می‌زدند که نسبت به آن موضوع معرفت و شناخت داشته باشند.

وی به انتقاد از آنچه" اظهارنظرهای تیتری" می‌نامید پرداخت و خاطرنشان کرد: اگر در بخش مهمی از جامعه امروز و در رسانه‌های ما دقت کنید می‌بینید حجم بالایی از اظهارنظرها بدون شناخت است و تنها بخش کوچکی از آنها مبتنی بر علم و معرفت است.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: متاسفانه امروز همه ماها در موضوعات مختلف و از جمله موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی علمی و...اظهارنظر می‌کنیم چرا که فرهنگ مطالعه و پژوهش در جامعه ما نهادینه نشده و از همین رو همه در همه چیز اظهارنظر می‌کنیم.

این مقام مسئول بر لزوم نهادینه سازی فرهنگ پژوهش محوری در جامعه تاکید کرد و گفت: اگر این فرهنگ در بین دانش آموزان و نوجوانان نهادینه شود به حل این مشکل جدی در نسل های آینده کمک جدی کردیم.

وی خطاب به معلمان گفت: دانش آموزان ما باید بیاموزند که آنچه می گویند و می نویسند باید مستند باشد و نهادینه کردن این مهم به عهده شما معلمان است.