شنبه ! هانسی شنبه؟! اصل شنبه !!

شنبه 29 بهمن روز قیام مردم تبریز بعد از آن به این نام مشهور شد. هركس از شنبه‌‌ی 29 بهمن حرف می‌زد، لقب اصل شنبه را برای آن روز بكار می‌برد. به واقع شنبه 29 بهمن سال 1356 نقطه‌ی عطف در تاریخ انقلاب اسلامی و روز افتخار برای مردم آذربایجان به ویژه تبریز است. در آن روزگار، شكستن فضای سنگین خفقان شاهنشاهی یك حركت بسیار عظیم بوده است. درست است كه در روز نوزدهم دی ماه بعض‌ها تركید و فریادهای حبس شده در سینه‌ها فوران كرد و مشتها گره خورد و ندای حمایت از اسلام و قرآن و مرجعیت به ویژه زعامت امام خمینی رحمه‌الله تعالی طنین انداز شد. اما لازم بود این فریادها دوام یابد و پر خروش‌تر از همیشه، همانند موج آرام نگیرد. قیام مردم تبریز با سابقه‌ای كه در نهضت پانزده خردادماه 42 و پیش از آن در نهضت مشروطیت و قیام بزرگی چون شیخ محمد خیابانی و سردار و سالار ملی داشتند، در تداوم این خروش و نهضت دینی معنایی دیگر یافت.
دعوت به بزرگداشت اربعین شهدای قیام 19 دی قم از سوی برخی مراجع وقت قم انجام شده بود پاسخگویان این دعوت از تمام طبقات مردم بودند كه در روز بیست و نهم بهمن ماه برای شركت در مراسم در مقابل مسجد میرزا یوسف آقا مجتهد (مسجد قزلی) اجتماع كرده بودند كه دربهای مسجد توسط مأموران شهربانی قفل و با اهانت از مردم می‌خواستند از مقابل مسجد پراكنده شوند. اهانت افسر ارشد میدان به مسجد و روحانیت، اعتراض اولین شهید بیست و نهم بهمن محمد تجلای، را موجب شد. شهادتی كه آغازگر قیامی شد كه در تاریخ ایران و انقلاب اسلامی به نام حماسه 29 بهمن معروف شد. تبریز آن روز را ، وقتی به یاد می‌آورم كه از كلاسهای طبقه سوم دبیرستان فردوسی بیرون را نگاه می‌كردیم شعله‌های آتش و دود از سینماها و شراب‌فروشی‌ها و نمازخانه‌ها و واقع در خیابان پهلوی آن روز زبانه می‌كشید و بعد از ظهر آن روز بعد از شش ساعت كه شهر آرام شد، تبریز به روایت یحیی لیقوانی رئیس ساواك تبریز شهر جنگ زده بود.
از جمله شهیدان آن روز، شهید محمد باقر رنجبر آذرفام كه در خیابان بهار به شهادت می‌رسید. محمد باقر دانشجوی سال آخر رشته فلسفه‌ی دانشگاه آذر‌آبادگان (تبریز) بود كه در مسجد ارشاد صبح‌های جمعه برای بچه‌های دوره راهنمایی و دبیرستانی درس قرآن می‌داد. صدای خوش و سخن‌گیرایی داشت. محمد باقر با آنكه در سرما انگشتهای پایش را از دست داده بود ولی دوچرخه سوار و دونده‌ی تیزپایی بود. اخلاق نیك و دارای روحیه‌ی مبارز بود. بعد از انقلاب خیابان بهار به اسم او نامگذاری شد.
آری شنبه یا همان اصل شنبه، آن قدر مهم بود كه امام خمینی از نجف در هشتم اسفند ماه 1356 به مردم تبریز نوید پیروزی نهایی داد. در بخشی اولین پیام آمده بود، «سلام بر اهالی شجاع و متدین آذربایجان عزیز ! درود بر مردان برومند و جوانان غیرتمند تبریز! درود بر مردانی كه در مقابل دودمان بسیار خطرناك پهلوی قیام كردند و با فریاد مرگ بر شاه، خط بطلان بر گزافه‌گویی‌های او كشیدند! زنده باشند مردم مجاهد عزیز تبریز كه با نهضت عظیم خود، مشت محكم بر دهان یاده‌گویانی زدند كه با بوق‌های تبلیغاتی، انقلاب خونین استعمار را كه ملت شریف ایران با آن صد در صد مخالف هستند، انقلاب سفید شاه و ملت می‌نامند و این نوكر اجانب و خود باخته‌ی مستعمرین را نجات دهند و ملت می‌شمارند .
...... من نمی‌دانم با چه زبانی با اهالی محترم تبریز و به مادران داغدیده و پدران مصیبت كشیده تسلیت بگویم. به چه بیانی این قتل عام‌های پی‌در پی را محكوم كنم. خاطره‌ی تأسف انگیز قم هنوز ما را در رنج داشت كه فاجعه‌ی بسیار ناگوار تبریز پیش آمد. من به شما اهالی معظم آذربایجان نوید می‌دهم. نوید پیروزی نهایی آری، شنبه 29 بهمن ماه، رویارویی مردم با اساس سلطنت پهلوی را آشكار ساخت و بعد از آن شعار مرگ بر شاه در سراسر ایران طنین انداز شد و پوچ بودن سیاست حداكثر آزادی شاه و حقوق بشر كارتر را افشا نمود. تداوم انقلاب در برگزاری و پیگیری چهلم قیام مردم تبریز كه در 55 شهر بزرگ و كوچك آن روز در میان آنها یزد مشهورتر از همه بود، آشكار گردید و ثابت كرد آن چیزی تبریز آذری زبان را با عرب اهوازی و كرد و فارس هم صدا و متحد می‌كند و آحاد كشور را همانند یك جان در یك بدن متفق می‌سازد،‌ اسلام است نه نظام پهلوی كه ادعای مظهر وحدت ملی را داشت.
امروز نیز با الهام از پیام شنبه اصل 29 بهمن 1356 متحد و یكپارچه از كیان اسلام و تمامیت ایران و اقتدار ملی در پرتو ولایت آحاد ملت یكپارچه دست در دست هم ایستاده‌اند. البته نه با شعار مرگ بر شاه بلكه با فریاد مرگ بر آمریكا و مرگ بر استكبار.

 

محی الدین بهرام محمدیان