بی توجهی به ویژگی‌های روحی و روانی کودکان و نوجوانان، زمینه عصیان برعلیه شنیده نشدن و دیده نشدن را فراهم می‌آورد

حجت الاسلام والمسلمین محی الدین بهرام محمدیان مشاور ستاد اقامه نماز در امور برنامه ریزی و نماز نسل نو، در گفتگو با روابط عمومی، راهکار های ارتباط با نسل نو را تشریح کرد.

برای دیده شدن نسل نو چه راهکارهایی وجود دارد؟ چه معضلاتی پیش روی کار ما است؟

نظام آموزشی و تربیتی در حوزه فعالیت‌های درون مدرسه‌ای و برون مدرسه‌ای فرصت دیده شدن و شنیده شدن را از مخاطبان خود دریغ می‌کند. در سنین نوجوانی به ویژه بین سنین ۱۲ تا ۱۵ سالگی تمایلات استقلال طلبی، استدلال خواهی و پیوند با گروه‌های همسال بسیار زیاد و بالاست.

عدم پاسخ گویی صحیح به این تمایلات فرصت اقدام های خودسرانه، بزهکارانه و شبهه پراکنی و باورسازی های نادرست را فراهم می‌کند.

در برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و فعالیت‌های عمومی باید ضریب مشارکت و احساس مفید بودن و ستوده شدن در نسل نو افزایش پیداکند.

بجای پک‌های بسته بندی شده فرهنگی و اجتماعی باید سفره‌های رنگین‌کمانی را فراهم دید تا نوجوانان خود در چیدن و انتخاب آن سهیم باشند و بر سر این سفره با انتخاب خود بنشینند.

اگر این کار توسط پدران و مادران، مربیان و معلمان و متولیان امور اجتماعی انجام نپذیرد، دوره‌گردها و بنجل فروش‌های منحرف متاع خود را با رنگ و لعاب فریبنده و با شعار “انتخاب با شماست” به خورد نسل جدید خواهند داد، که متأسفانه چنین شده است.

میزان حضور نوجوانان و جوانان در عرصه های اجتماعی چه اثری در پیشبرد اهداف گفت و گوی بین نسلی دارد؟

برنامه‌های دیکته شده فرهنگی و اجتماعی شاید در کوتاه مدت اثرگذار باشد، اما گرایش فطری انتخاب گری و اختیارمند بودن انسان در درازمدت آن را پس می‌زند و لایه‌های مقاومت را افزایش می‌دهد و در صورت ناتوانی از پس زدن یا اصلاح برنامه، نفاق فرهنگی و شقاق اجتماعی شکل می‌گیرد.

هر فعالیت فرهنگی، هنری و دینی که در آن جوان و نوجوان خود مشارکت داشته باشند و یا انتخاب کنند شور و نشاط بالا خواهد داشت و حضورش با علاقه خواهد بود و اثربخشی آن فعالیت عمیق‌تر می‌شود. نمونه‌های آن در مراسم اربعین، عزاداری‌های محرم، اعتکاف و مسابقات ورزشی اعم از بازی و تماشا قابل مشاهده است، همچنان که در نمونه‌های دیگری که شاید من و شما آن را نپسندیم نیز به وفور دیده می‌شود.

ما اگر با هوشیاری و با زمان شناسی و نیاز سنجی برنامه‌ها را پیش‌بینی نکنیم، از اثر گذاری کارهای فرهنگی، هنری و اجتماعی برای تربیت و مسئولیت پذیری نسل به شدت کاسته می‌شود و شاید حس بیگانگی نیز به مخاطب دست بدهد.

بهترین کار برای حضور جوانان و نوجوانان و دیده شدن آنها چیست؟

گفت و گو و شنیدن از جوان و نوجوان و تشویق و تأیید ایده‌های خوب و کارهای خوب و درست از آنان حس مفید و موثر بودن را برای ادامه حضور آنان افزایش می‌دهد.

البته این رفتار صادقانه همراه با مهر ورزی، نقدها و پندهای مشفقانه را نیز قابل پذیرش می کند.

من امروز شدیداً معقد به گفت و گوی بین نسلی از یک سو و پاسخگویی متین و عقلانی به نیاز های عصری هستم. گرایش‌ها و نیازهای فطری، ارزش‌های ثابت انسانی و اخلاقی، استفاده از ظرفیت کامل احکام اولیه خود فرصت بهینه برای پاسخگویی به نیازها و گرایش‌های فوری و موقت برای اصلاح ذائقه‌ها و سلیقه‌ها و تبدیل آن به یک میل اصیل و بینش درست خواهد بود.

نقش عبادات و نماز در مسیر گفت و شنود از نوجوانان و جوانان چیست؟ آیا هر نوع عبادتی موثر است؟

نماز و نیاز و نیاز به نماز را باید از نهفته جان انسان بیرون کشید. چشمه وجود باید لایروبی شود تا بجوشد، مخاطب از سطح پاسخگویی به نیازهای فرودین به نیازهای اصیل توجه پیداکند. توجه یافتن به همین نقطه اوج ایجاد کشش درونی می‌کند که باید به انجا برسیم و تلاش و کوشش ها را مضاعف می‌سازد.

این جوشش لازم است، پرده برداری از روی فطرت، لایروبی جان، تزکیه نفس به غیر آب ریختن به چشمه و برگ و بر آویزان کردن برشاخه های درخت است.

عبادت تسبیح برداشتن و زنار برداشتن نیست، ذاکر بودن از درون است، یادآوری فقر خود، نیاز خود و یادکردن از آن مبدأ بی‌نیاز که جواب نیازهای کوچک و بزرگ را می‌دهد این فهم انسان را به تسبیح و تحمید می‌کشاند، به نماز و قیام وا میدارد.

این ها را باید در گفت و گو و اقناح و ارشاد در فراچنگ خاطره و ذاکره مخاطب قرارداد تا خود بچیند و میوه درخت فکر و اعتقاد و انتخاب خود باشد.

به نظر من اگر این ورودی به سرزمین جان جوان و نوجوان وارد شویم او پذیرای دعوت به کمال مطلوب و پس زدن دعوت‌های کاذب خواهد بود. اما باید در گوش جانمان این آیه پژواک کند که فَبِما رَحمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُم ۖ وَلَو کُنتَ فَظًّا غَلیظَ القَلبِ لَانفَضّوا مِن حَولِکَ.