ضرورت تجلی روح پژوهشگری در دانش آموز برای شناخت دریا

گفتگوی مارین نیوز ؛ پایگاه خبری - تحلیلی انجمن مهندسی دریایی ایران با دکتر محمدیان
حجت الاسلام و‌المسلمین دکتر محی‌الدین بهرام محمدیان:
امروزه، بحث دریا، به عنوان یک اولویت اساسی آموزشی و پژوهشی، به جهات گوناگونی برای ما مهم است. از یک سو، گستره مرزی کشورمان در دریاها موضوعی راهبردی و سرنوشت ساز، کم تر مورد توجه قرار گرفته است. بخش قابل توجهی از قلمرو مرزهای ما در شمال و جنوب کشور، به دریاها متصل می شوند و به همین جهت، باید بیش از آن چه که پیش از این بوده به دریاها پای بگذاریم و دریا را فراتر از یک قلمروی مرزی، بلکه به عنوان یک هویت ملی و میهنی بشناسیم.

با توجه به تدبیرهای مقام معظم رهبری و اقدامات خوب نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در حضور اثرگذار در آب های آزاد، اهمیت ژئوپولیتیکی و اهمیت سیاسی اقتصادی دریاها را بیش از پیش یادآور می سازد. می دانیم که گستردگی کشورمان و دارا بودن سهم قابل توجه، از حیث گستره دریایی، نقش راهبردی این عرصه را از همه زوایا برای ما دوچندان ساخته است. از همین رو، سال های اخیر در کتابهای درسی دانش آموزان، توجه به دریا هم از حیث جغرافیایی- سیاسی و هم به عنوان یک منبع اقتصادی مطرح و به آن پرداخته شده است.

برنامه های آموزشی ما، با داده های آموزشی و بر مبنای پژوهش و البته با یک رویکرد فرهنگی تنظیم شده است، فلذا هر مقوله آموزشی که ارائه می شود قطعاً نگاهی پژوهشی دارد و در رویکرد جدید آموزشی، نتایج کار دانش آموزان بر مبنای معیاری چون پژوهش سنجیده می شود لذا مباحثی که در کتب درسی مطرح و به عنوان موضوعات آموزشی به دانش آموزان کشورمان آموخته می شوند، یقیناً اگر همراه با پیوست پژوهشی باشند، نتیجه بخش و مؤثر خواهد بود. بر همین اساس، اولویت ها را می سنجیم و برنامه های آموزشی پژوهشی را بر اساس همین اولویت ها پیگیری خواهیم کرد.

هنرستانهای دریایی نیز بر همین مبنا در کنار پهنه آبی کشور تأسیس شده اند تا به ترویج و آموزش این موضوع به طور ملموس و البته تخصصی تر کمک کنند.

ضرورت تقویت روح پژوهشگری

ترویج فرهنگ دریا، آشناسازی دانش آموزان و مقاطع سنی پایین تر آن هم از راه پژوهش و تحقیق، موضوع دیگری است که ضرورت آن به شدت احساس می شود. پژوهش، یک مقوله لفظ مشترک و دارای مراتب گوناگونی است. یقیناً مفهوم پژوهش واحد است اما آن پژوهشی که در سنین دانش آموزی اتفاق می افتد، با پژوهش در مقاطع عالی و پژوهش به شکل میدانی و کاربردی آن، تفاوت های قابل توجهی دارد.

باید پژوهش کردن و ایجاد روح پژوهشگری را از سنین پایین تر تقویت کنیم که بهترین زمان برای تحقق این امر دوران دانش آموزی است. در این فرآیند، نباید از آموزش به عنوان اساس و مبنای همه پژوهش ها، تحت عنوان آموزش های پژوه محور یا آموزش های پژوهش مدار غافل شویم، لذا در نظام ارزش یابی آموزشی تمام تلاش و همتمان را بر فاصله گرفتن از حافظه سپاری صرف قرار داده ایم و به خلاقیت و نوآوری و پژوهش بپردازیم. اگر آموزش پژوه محور، مبنای کار تربیت دانش آموز قرار بگیرد، آموزش و تحقیقات عالی،پژوه گران و محققانی علاقه مند به صنعت دریا خواهد داشت.

کمتر شناختن ظرفیت های مهم دریا از سالیان دور

پرداختن به دریا از سالیان دور مورد غفلت قرار گرفته است. پهنه دریایی کشور ما در دوران گوناگون، مورد هجمه قرار گرفته و خطرات احتمالی که این عرصه را تحت الشعاع قرار می دهد همواره مورد توجه جدی قرار نگرفته است. بسیاری از کشورهای اروپایی از صدها سال قبل، در اقیانوس ها و آب های آزاد حضوری جدی دارند، کشتی های خود را به منظور گردشگری، تبادلات تجاری و یا حضور نظامی مستقر می کنند، در حالی که ما از همان سال ها، به این پهنه پر ظرفیت توجه جدی نداشته ایم. شناخت دریا سیاست و تدبیر عمومی در همه عرصه ها را می طلبد که تنها مربوط به دانش آموزان و مدارس نیست. باید برنامه ریزی و سیاست گذاری برای توجه بخشی به دریا صورت بگیرد و جایگاه معین و مشخصی در امور و ساحت های گوناگون از جمله آموزشی، سیاسی، اقتصادی و مهم تر از همه فرهنگی برای دریا قائل شویم و در آن صورت است که هر بخشی که متولی این حوزه است، برنامه ها و نیازهای خودش را احصاء و به گسترش فرهنگ دریا کمک کند. امروزه نگاه ما به اهمیت دریا، از یک نگاه شاعرانه فاصله گرفته و رنگ و بو و شمایل کاربردی به خود گرفته است.

هماهنگی میان نهادهایی هم چون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش یقیناً می تواند تاثیر گذار باشد و قطعاً هماهنگی و هم سویی نهادهایی که وظایف و ماموریت هایی را در امتداد هم دارند می تواند نتیجه ی مثبت دوچندان را به دنبال داشته باشد.