نقش تربیتی مدرسه و ضرورت توجه به جنبه‌‌های تربیتی در کلاس درس

حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم با اشاره به وظایف و نقش‌های تربیتی آموزش‌وپرورش اظهار داشت:‌ در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، ارکان سهیم و دخیل در تعلیم و تربیت مورد اشاره قرار گرفته‌اند و آموزش‌وپرورش تنها ذی سهم در بحث تعلیم و تربیت دانش‌آموزان نیست بلکه عوامل دیگری نیز در امر تعلیم و تربیت نقش ایفا می‌کنند.

وی افزود:‌ نقش تربیتی اعضای خانواده را نمی‌توان در شکل‌گیری شخصیت دانش‌آموزان منکر شد،‌ نخستین مدرسه برای هر فردی خانواده‌ است به گونه‌ای که حتی بخشی از شخصیت انسان قبل از تولد و دوران جنینی شکل می‌گیرد.

معاون پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش ادامه داد:‌ طبق موازین اسلام و نظام تعلیم و تربیت دینی، حتی قبل از ازدواج باید به فکر تربیت فرزندان بود از این رو آموزه‌های اسلامی در بحث ازدواج با فرد مناسب تاکید بسیاری دارند چرا که فرزند ثمره ازدواج است.

** روایتی از امام صادق در خصوص تربیت کودک از دوران جنینی

حجت الاسلام محمدیان ادامه داد:‌برخی مطالعات بالینی از آن حکایت دارد که در دوره جنینی برخی از آموزش‌ها و تربیت کودک شکل می‌گیرد به گونه‌‌ای که در احادیث اسلام داریم که فردی نزد امام صادق (ع) رفت و عنوان کرد، زمانی که فرزندم را در آغوش می‌گیرم به شدت گریه می‌کند در حالیکه در آغوش سایر افراد این گونه نیست. امام صادق (ع) خطاب به این فرد فرمودند آیا در دورانی که همسرت این کودک را باردار بود بر سر مادر فریاد میزدی؟ فرد در پاسخ گفت بله. امام فرمودند پس چگونه انتظار داری کودک از فردی که بر سر مادرش فریاد می‌زند، نترسد؟

وی بیان کرد:‌ زمانی که بنده در انجمن اولیا و مربیان مسئولیت بر عهده داشتم یک پروژه تربیتی را تعریف کردیم مبنی بر اینکه آیا کودکان در دوران نوزادی و جنینی چیزی را فرامی‌گیرند؟ سه مادر را انتخاب کردیم و از آنها خواستیم تا در دوران جنینی روزانه 10 دقیقه برای فرزندان خود سوره حمد را تلاوت کنند و از سه مادر دیگر خواستیم بعد از تولد و تا یک سالگی هر روز برای فرزند خود قرآن بخوانند. پس از یک سالگی بدون اینکه به این کودکان آموزش خاصی بدهیم مشاهده کردیم که هر 6 کودک زمانی که بخشی از سوره حمد را برای آنها تلاوت می‌کردیم بقیه را بیان می‌کردند.

** امروزه مدرسه تنها عنصر دخیل در تربیت دانش‌آموزان نیست

معاون پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش افزود:‌تا قبل از 6 سالگی، خانواده در تربیت فرزندان نقش مهمی را ایفا می‌کند و پس از 6 سالگی مدرسه نیز در بحث تربیت کودک نقش ایفا می‌کند البته هم‌اکنون رسانه‌‌ها و به ویژه تلویزیون در شکل‌گیری شخصیت کودکان سهیم هستند و امروز دیگر مدرسه تنها عنصر بلامانع تربیت نیست.

** آیا با سازوکارهای موجود به اهداف تربیتی سند تحول بنیادین دست می‌یابیم؟

حجت الاسلام محمدیان در پاسخ به این پرسش که آیا با سازوکارها و امکانات موجود آموزش‌وپرورش می‌تواند به اهداف تربیتی تعیین شده در سند تحول بنیادین و حیات طیبه دست یابد؟‌گفت:‌ ما به عنوان متولی تعلیم و تربیت باید سند تحول بنیادین را تدوین می‌کردیم که این کار انجام شد و حالا وظیفه داریم تا این سند را اجرا کنیم بنابراین باید امکانات لازم برای اجرای آن فراهم کنیم. البته می‌پذیریم که در برخی موارد شرایط و امکانات لازم برای اجرای سند تحول بنیادین فراهم نیست اما تا جایی که امکانات اجازه می‌دهد کار را پیش می‌بریم.

** معلم در سر کلاس درس علاوه بر آموزش، تاثیر تربیتی نیز دارد

وی اظهار داشت:‌ امیدواریم بخش‌ها و نهادهای مختلف به کمک آموزش‌وپرورش بیایند تا بتوانیم آثار تربیتی اجرای سند تحول بنیادین را در جامعه ایجاد کنیم البته هم‌اکنون برخی از بدفهمی‌ها نیز وجود داشته و اعلام می‌شود آموزش‌وپروش وظیفه تربیتی ندارد. چنین سخنانی به هیچ عنوان قابل قبول نیست چرا که تربیت و آموزش از یکدیگر منفک نیستند، آیا معلمی که سر کلاس ریاضی درس می‌دهد،‌اثر تربیتی بر روی دانش آموز ندارد؟

معاون پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش بیان کرد:‌رفتار و طرز حرکات معلم بر روی دانش‌آموز اثر تربیتی دارد و هیچ معلمی بدون اثر تربیتی نیست و اگر در آموزش‌وپرورش به فردی گفته‌اند معلم و به دیگری مربی پرورشی، بدین معنی نیست که هدف آنها از هم جداست بلکه باید وظایف خاصی را دنبال کنند و گرنه فعالیت هیچ معلمی بدون تربیت و پرورش نیست.

حجت الاسلام محمدیان ادامه داد: آیا می‌توان مدعی شد که بیت « ای نام تو بهترین سرآغاز بی نام تو نامه کی کنم باز »که در کتاب ادبیات وجود دارد صرفا جنبه آموزشی داشته و جنبه تربیتی ندارد؟ حتی فرمول‌های ریاضی علاوه بر جنبه آموزش نقش تربیت ذهن را ایفا می‌کنند. البته تربیت می‌تواند جهت انحطاط یا تکامل داشته باشد که باید مراقب باشیم جهت تربیتی ما الهی و اسلامی باشد.

وی عنوان کرد: وظیفه معلم در بحث تربیت این است که جریان تربیت را تسهیل، تسریع، تصحیح و تعمیق می‌بخشد و هیچ مدرسه‌ای بدون هدف تربیتی فعالیت نمی‌کند و سند تحول بنیادین یک سند تربیت مآب بر بستر فرهنگ با داده‌های آموزشی است که میوه آن تربیت دانش‌آموز است.

معاون پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش بیان کرد: در کنار توجه به مسائل آموزشی باید به جنبه‌ها و عناصر تربیتی نیز توجه لازم را داشت چرا که عدم توجه یکپارچه به این دو حیطه موجب رشد کاریکاتوری دانش‌آموز می‌شود.

حجت الاسلام محمدیان گفت:‌خانه و مدرسه صرفا از طریق اهداف تربیتی مشترک می‌توانند نسل متعالی را تربیت کنند و اهداف تربیتی آنها نباید با یکدیگر تضاد داشته باشد بنابراین برای اینکه بتوانیم اهداف تربیتی خانه و مدرسه را با یکدیگر همسو کنیم نیاز به دوره‌های آموزشی برای خانواده‌ها داریم. البته دوره‌هایی از سوی انجمن اولیا و مربیان ویژه خانواده دانش‌آموزان برگزار می‌شود.