پرسش و پاسخ

باسمه تعالی
صاحب نظران علوم قرآنی در بحث نزول قرآن معتقدند: قرآن کریم به دو صورت نازل شده است ؛ اول به صورت یکپارچه و در دفعه ی واحد از عرش الهی به قلب مبارک پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نازل شده است. آیاتی که این نوع از نزول قرآن را بیان می کنند واژه نزول را در باب افعال بکاربرده اند. مانند آیه ی شریفه ی سوره ی قدر" اِنّا اَنْزلْناهُ فی لَیْلةِ الْقَدر" و یا سوره ی مبارکه ی دخان " اِنّا اَنْزلْناه فی لیْلةٍ مُبارَکةٍ" و یا سوره ی مبارکه ی بقرة" شهرُ رمضٰان الّذىٍ اُنْزِل فِیهِ الْقرآن هُدیً للنّاس..." از این آیات معلوم می شود که نزول یکپارچه ی قران در شب مبارک قدر که در ماه رمضان است ، واقع شده است.اما فایده ی یکپارچه نازل شدن قرآن به قلب مبارک پیامبر آن است که پیامبر از مجموع آیات به صورت یکجا آگاهی داشت و چون قول و فعل وتقریر پیامبر حجیت دارد و جناب ایشان از هر خطا و لغزشی معصوم می باشد ، ضرورت داشت نسبت به همه ی آیات إشراف داشته باشد تا سخن و عمل او عاری از خطا باشد و مستند آحاد مردم برای تبعیت از ایشان باشد و به همین معنا قرآن کریم دلالت دارد؛ " وَ ما ینطق عن الْهویٰ، إِنْ هُوَ إلّا وحیٌ یوحیٰ "
اما آیاتی که به نزول تدریجی قران دلالت دارد از مصدر تنزیل در باب تفعیل بکار رفته است ، مانند آیه ی شریفه ی " نَزَّلَ علیک الکتابَ بالْحقّ مًُصدّقاً لماٰ بینَ یدیهِ..." سوره ی آل عمران و یا آیه ی اول از سوره ی مبارکه ی فرقان " تبارک الذی نَزَّلَ الْفرْقانَ علی عبْدِهِ..." اما دلیل این نوع از نزول که در طول بیست و سه سال دوره ی بعثت اتفاق افتاده است آیه ی ١٠٧ از سوره ی مبارکه ی إسراء است که فرمود : و قرآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأهُ علی النَّاسِ علٰی مُکِثٍ" و نیز آیه ی ٣٢ و ٣٣ سوره ی فرقان بر نزول تدریجی دلالت دارد.
اما راز نزول تدریجی قران خود در آیات قرآنی ذکر شده است که اجمال آن بیان می شود:
١-نزول تدریجی حفظ و فهم قرآن و شناخت احکام و برامین الهی را آسان تر ساخته است.
٢- در هر بار نزول تدریجی معجزه ای به همراه داشته و در هر نوبت محرکان را به تحدی و مبارزه فرا خوانده است.
٣- با دوام وحی و ارتباط فرشته ی وحی برای پیامبر و مسلمانان دلگرمی و اعتماد بیشتر فراهم می شد.
٤- امکان تربیت نفوس و اجرای تدریجی أحکام فراهم می شد.
٥-قران راز های پنهانی و اندیشه های باطل مشرکان را در طول دعوت افشا می کرد و همانند یک رسانه ی تبلیغی به صورت مستمر از مسلمانان حمایت می کرد.
٦-به پرسشها و نقدها و بهانه گیری ها ی مشرکان و غیر آنان جواب می داد.
٧-و فوائده دیگر....