لزوم سیاستگذاری در خصوص آموزش زبان به دانش‌آموزان/ زبان انگلیسی در سند تحول «نیمه تجویزی» است

حجت‌الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، در خصوص آموزش زبان‌های خارجی در مدارس اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب تذکر هوشمندانه‌ای نسبت به غفلتی که ما گرفتار آن شدیم، داشتند.

وی ادامه داد:در سال 72 شورای عالی آموزش و پرورش مصوبه‌ای داشت که علاوه بر زبان انگلیسی، در مدارس زبان‌های ایتالیایی، فرانسه، آلمانی و روس نیز ارائه شود.

حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان افزود: از آن زمان به این طرف نیز در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، کتاب‌های این زبان‌ها تولید شد و الان نیز موجود است، اما تعداد جمعیت دانش‌آموزان این زبان‌های خارجی کم است.

معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که طراحی شد، آموزش زبان‌های خارجی نیمه تجویزی اعلام شده است؛ یعنی دانش‌آموز با اختیار خود، زبان خارجی انتخاب کند و تنها زبان انگلیسی نبوده و می‌تواند زبان‌های فرانسه، آلمانی، ایتالیایی نیز انتخاب کند.

وی اضافه کرد: در آن زمان، بنده طی مصاحبه‌ای اعلام کردم ارائه زبان‌های خارجی رنگین‌کمانی خواهد بود؛ این قانون است اما آن چیزی که غفلت کردیم این شد که به اندازه کافی این زبان‌ها شناسایی و ارائه نشده و مقدمات آن نیز فراهم نشده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان تصریح کرد: مقدمات آموزش زبان‌ها اولاً این است که دانش‌آموزان علاقه‌مندی نشان دهند و این زبان‌ها به آنها معرفی شود، ثانیاً معلم لازم برای آموزش زبان‌ها تربیت شود، ثالثاً آمایش سرزمینی شود و بدانیم که چقدر به آن زبان نیاز داریم و براساس این نیازها برای دانش‌آموزان تبلیغ کنیم.

معاون پروهشی وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: برای نمونه، ببینیم در بازار صنعت و کار یا در روابط توریستی خود چقدر زبان انگلیسی، زبان فرانسه یا آلمانی می‌خواهیم، مثلاً عمده منابع کار، تکنولوژی و فنی و حرفه‌ای آلمانی است؛ حال این موضوع مطرح است که برای این‌ها زبان آلمانی انتخاب کنیم یا انگلیسی.

وی افزود: این آمایش سرزمین نیز اتفاق نیفتاده است، از یک طرف نیز معلم کم داریم و آمایش انجام ندادیم تا ببینیم نیازمان چقدر است و ازطرف دیگر ترویج زبان در بین دانش‌آموزان نیز اتفاق نیفتاده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان بیان داشت: تولیداتی که داشته‌ایم، تولیدات سال‌های قبل ماست؛ یعنی به دلیل اینکه مشتری زبان‌ها کم بوده است، خیلی بازسازی در محتوای کتاب‌های درسی انجام نشده و به روز آوری نشده است.

معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش گفت: همانطور که زبان انگلیسی را در سه سال دوره اول متوسطه به روزآوری کردیم، نسبت به زبان‌های دیگر به دلیل اینکه اولویت نداشته است، این کار اتفاق نیفتاده است.

وی تأکید کرد: تذکر رهبر معظم انقلاب این بود که اولاً زبان انگلیسی را از انحصاری بودن درآوریم یعنی با آنکه در سند تحول آموزش و پرورش «نیمه‌تجویزی» است، اما با انحصاری کردن ارائه آن، این زبان را تجویزی می‌کنیم و در حقیقت همه دانش‌آموزان ناگزیر هستند آن را بخوانند و این در حالیست که در مصوبه 563 شورای عالی آموزش مصوب کردیم زبان‌های دیگر نیز هست، اما نتیجه عمل ما غفلتاً این شده است که فقط یک زبان ارائه شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان افزود: تذکر رهبر معظم انقلاب باعث می‌شود شورای عالی آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی به این مسئله توجه پیدا کند و بدانیم چقدر باید سرمایه گذاری کرده، چه نیازی داریم و علاقه دانش‌آموزان چیست.

معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه این موارد نیازمند حداقل یک برنامه‌ریزی یکساله است که جواب سؤالات پیدا شود، افزود: وقتی جواب پیدا شد، معلوم می‌شود برای نمونه در تهران چقدر نیاز داریم و مشکلات خود را نشان می‌دهد.

وی افزود: اگر هر مدرسه 3 دانش‌آموز در این خصوص داشته باشد که امکان تشکیل کلاس نیست، حال باید برنامه‌ریزی کرد که آیا برای اینها مجتمع‌های آموزشی خاص بگذاریم یا آیا آموزش اینها را از مدرسه خارج کنیم و برای نمونه به کانون زبان ایران بسپاریم، یا اینکه برنامه‌های ویژه دیگری داشته باشیم و این بعد از نیازسنجی و آمایش سرزمین، خود را نشان می‌دهد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان ادامه داد: فکر می‌کنم بخشی از تذکر رهبر معظم انقلاب که ناظر به آن بود، این است که در بین زبان‌آموزان و کارشناسان زبان‌شناس الان این وجود دارد که اگر زبان‌های خارجی را برای دانش‌آموزان در سنین پایین ارائه دهیم، قدرت یادگیری بیشتر است.

معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: این نیازمند سیاست‌گذاری بوده و جزو سیاست‌های کلان فرهنگی است و تنها آموزش نیست؛ این از منظر آموزش حرف درستی است، اما از منظر فرهنگی چگونه است؟

وی گفت: از نظر فرهنگی صحبت این است که آیا فقط زبان، زبان آموزش است یا زبان به لحاظ فرهنگی نیز بار فرهنگی خود را دارد؛ یقیناً هر زبانی بار فرهنگی خود را دارد، حال آیا انتقال این بار فرهنگی همراه با آموزش زبان در دوره ابتدایی ضرورت داشته است یا جایز بوده یا مشکل‌آفرین است؛ این را باید شورای عالی انقلاب فرهنگی سیاست‌گذاری کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان افزود: این جریان آموزش نیست که بنده بخواهم در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصمیم را بگیرم؛ فکر می‌کنم بخشی از تذکر رهبر معظم انقلاب به این بود که آقایان متوجه باشند و این کار را انجام دهند.

معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: نکته دیگر که فکر می‌کنم در این مقوله حائز اهمیت است، کارآمدی یا ناکارآمدی آموزشی ماست، به فرض اینکه چند ساعت آموزش زبان را در مدارس در 3 سال متوسطه اول و دوم گذاشته‌ایم؛ آیا به اندازه آن بازده آموزش زبان داریم یا خیر، که این مهم است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدیان خاطرنشان کرد: الان می‌گوییم دو ساعت آموزش زبان و بعد یک هفته از آن می‌گذرد؛ حال آیا زبان مانند دروس دیگری باید هفتگی ارائه شود یا زبان به عنوان یک مهارت است و می‌شود ساعت آن را در جایی تجمیع کرده و یکبار تکلیف آن را مشخص کرد که همه اینها باید بررسی شود.